Jh gkyfl/nukFk
   
 

Jh fl/ns”oj mQZ gkyfl/nukFk

?kksljokM ;k xkops nSor Jh fl/ns”oj mQZ Jh- flnksck mQZ Jh- gkyfl/nukFk- gs uoukjk;.kkrhy pel ukjk;.kkps vorkj- dyh;qxke/;s /keZj{k.kklkBh vorkj /kkj.k dsyk ikfgts vlk fopkj d:u Hkxoarkauh m/nokdMwu uoukjk;.kauk fujksi ikBowu Onkjdsl cksykowu ?ksrys- uoukjk;.kkaph ‘kksM”kksipkjh iwtk d:u Hkxoarkauh vkiyh euksdkeuk R;kauk lkafxryh vkf.k R;kizek.ks vls Bjys dh] doh ukjk;.kkauh efPNanzkpk] gjh ukjk;.kkauh xksj{kukFkkapk] varjh{k ukjk;.kkauh tkfyanjukFkkpk] izcq/n ukjk;.kkauh xksj{kukFkkapk] fiIihyk;u ukjk;.kkauh piZVhukFkkapk] vfojgks= ukjk;.kkauh ukxukFkkapk] nzqfey ukjk;.kkauh HkrZjh ukFkkapk] pelukjk;.kkauh jso.kukFkkapk] djHkktu ukjk;.kkauh xfguhukFkkapk vorkj ?ksÅu /keZj{k.] /keZtkx`rh djkoh-

lk/kkj.ki.ks 10 O;k “krdkP;k lqekjkl ererkapk xycRrk >kyk gksrk- vusd iaFk vkf.k lkaiznk; ;kaps izkcY; ok<Y;keqGs vkpkj&fopkjkapk ladj >kyk gksrk- ra=ea=kfn xks’Vh o ckgî vkpkj&fopkj ;kauk izk/kkU; feGwu [kjk /keZ lkekU;kauk ikj[kk >kyk gksrk- ijLijkaP;k lkaiznk;kauh ,desdkaoj vk?kkr d:u lkekftd thou fc?kMowu Vkdys gksrs- deZdkaMkP;k xrsZr lkekU; ek.kwl :ryk gksrk o fde~drZO;ew< >kyk gksrk- v”kkosGh Jh ukFklkaiznk;kauh leUo;kph n`’Vh Bsowu vkRekuqHkwrhyk izk/kkU; fnys R;keqGs Jh ukFklkaiznk; yksdfiz; >kyk-

gs loZ ukFk v;ksfulaHko vkgsr- T;kosGh /keZlagkj gksrks R;kosGh fofo/k vorkj ?ksÅu /keZXykuh nwj djr vlrkr- Jh jso.kukFkkapk vorkj R;kiSdh ,d vkgs- Jh uoukFk HkfDrlkj xzFkkae/;s 34] 35 o 36 v/;k;kae/;s Jh jso.kukFkkapk vorkj & dk;kZph gfddr vkyh vkgs-

gkyfl/nukFkkapk vorkj
nksu vMhp”ks o’kkZiwohZ jso.kukFkkauh uohu vorkj ?ksryk- jso.kukFkkauk xkbZps nw/k vR;ar fiz; vkgs- dkuMhr nw/kkyk gky vls Eg.krkr- nwwX/k izk”kukus izlUu >kys Eg.kwu gkyfl/nukFk ;k ukokus rs izfl/n >kys- vye~izHkw o gkyfl/nukFk ;kaps cjspls dk;Z dukZVd izkarkr >kys vkgs- fganw] tSu] fyaxk;r] eqlyeku v”kk lektkrhy] loZ tkrhP;k o FkjkaP;k yksdkauk ,df=r vk.k.;kps egku dk;Z R;kauh dsys- v|kigh dukZVdkr loZ tkrhps gtkjks HkDr R;kaph mikluk djr vlY;kps vki.kkl igko;kl feGrs-

lk/kkj.ki.ks b- l- 1682 rs 1776 gk R;kaP;k vorkjkpk dky vlkok- 1776 P;k lqekjkl rs ?kksljokM xzkeh vkys vlkosr- nw/kxaxsdkBh rs dkghdkG Fkkacys- frFks bukenkjkaps ,d dqj.k gksrs- xkokrhy eqys rsFks xqjs pj.;klkBh Eg.kwu tkr vlr- rsOgk gs xkslkoh os’kkr vlysys egkjkt eqykauk cksykowu ^^rqyk dk; ikfgts** Eg.kwu fopkjhr vkf.k R;k eqykP;k bPNsizek.ks R;kyk tks inkFkZ ikfgts vlsy rks rs nsr vlr- R;keqGs eqys vkuafnr gksr- eqykauk pVd ykxY;kus rh u dqjdqjrk igkVsiklwu xqjs pjk;yk vk.kw ykxyh- gk gk Eg.krk gh ckreh xkokr iljyh- yksdkapk yksa<k R;kaP;k n”kZuklkBh vkyk- ?kksljokM ;sFks f”kans&nslkbZ bukeunkj ukokps ljnkj jkgr vlr- ewG laLFkkidkaiklwu ikpO;k fi<hrhy fHkdkth nslkbZ ;kaph iRuh lkS- lkfo=hckbZ gh vR;ar lr~”khy] lkfRod o nsokoj vfr”k; J/nk vl.kkjh ckbZ gskrh- R;kauk gh ckreh dGrkp R;k Lor% vkiY;k lsodkalg egkjktkaP;k n”kZukl xsY;k- egkjktkaps n”kZu >kY;kcjkscj R;kauk tk.koys dh] gk dks.khrjh ,d fl/n iq:’k vkgs- vkiY;k HkkX;o”kkr vkiY;kyk R;kaps n”kZu ?kMys vkgs- R;kauh egkjktkauk vkiY;k okMîkoj ;s.;kph fouarh dsyh- R;kaP;k fouarhyk eku nsÅu Jh egkjkt okMîkoj ;s.;kl r;kj >kys- okMîkoj lnjstoG ,d [kksyh gksrh- frFks egkjktkaP;k jkg.;kph O;oLFk dsyh- ;k lk/oh ckbZauh egkjktkaph lsok vkjafHkyh- ;k f”kans nslkbZ bukenkjkaps dqynSor “kaHkw gksrs- ;k “kaHkwph ,dfu’Brsus o HkfDrHkkokus R;k iwtk djhr vlr- x`gLFkkJekrhy loZ lq[ks R;kaP;k ik;k”kh yksG.k ?ksr i.k ^^dYir:yk Qwy uls dka olar ljyk rjh \** v”kh R;k ckbZaph fLFkrh gksrh- R;kauk viR; uOgrs- ,dkxz eukus ,d fnol iwtk djrkuk R;kauk okVys dh] vkiY;kyk ,d NksVsls ckG vlrs rj fdrh cjs >kys vlrs- vls Eg.krkp,d xksaMl ewy R;kaP;kdMs jkaxr jkaxr vkys] rs ikgrkp ekr`Hkkokus mpacGwu tkÅu R;kauh R;k eqykyk g`n;k”kh /kjys- vkf.k dk; vk”p;Z] R;kauk ikUgk QqVyk- R;kauh eqykyk iktfoys- jso.kukFk egkjktkaP;k lkeF;kZph vkf.k nSoh “kDrhph [kk=h R;kaP;kiqjrh R;kauk iVyh- gk dk;Zdze dkgh fnol pkyyk vlrkuk fHkdkthjkokaP;k vorh&Hkorh vlysY;k fe=eaMGhaP;k euke/;s la”k;kps Hkwr izxV >kys- R;kauh eaFkjslkj[ks fHkdkthjkokaP;k dkuke/;s oh’k Hkjys- rs Eg.kkys] ^^vjs gk lr~iq:’k oxSjs dks.kh ukgh] gk caxkyh tknwxkj vlkok- R;kauh rqÖ;k iRuhl o”khdj.k dsys vkgs- ,d fnol gk xkslkoh rqÖ;k iRuhl iGowu usbZy- lko/k jgk!** fHkdkthjkokaps eu fcFkjys vkf.k R;kauh egkjktkauk Bkj ekj.;kps Bjfoys- ,ds fno”kh lrh lkfo=hckbZaps toG egkjkt cky:ikus clys vlrk f”kik;kauh R;k [kksyhyk xjkMk ?kkryk- gsrw gk dh] eqykyk idMwu Bkj ekjk;ps- v”kkosGh rs ewy ,dne can [kksyhP;k ckgsj f”kik;kauk fnlw ykxys- frFsk R;k eqykl f”kikbZ idMk;yk xsys vlrkuk ,dne map vlysY;k cq:tkoj fnlw ykxys rsaOgk lkjs f”kikbZ R;kyk idM.;klkBh R;kP;k ekxs /kkow ykxys- R;kosGh egkjktkauh vkiys [kjs Lo:i izxV d:u rs xkokps ckgsj iMys- rsOgk fHkdkthjkokauh R;kaP;kekxs ?kksMsLokj lksMys- egkjkt iq<s iq<s tkr gksrs o ?kksMsLokj thokaP;k vkadkrkus ikBykx djr gkssrs vls djrkuk dkgh MksGsLokjkaps MksGs xsys] dkgh ?kksMh okVsr esyh o mjysY;kauk ek= fpdksMh rkyqd;krhy vkIikphokMh uked xkoktoG vlysY;k QMkaP;k oukr rs xqIr >kY;kps fnlys-

gh gdhdr lkfo=hckbZauk dGrkp R;kauk vfr”k; nq%[k >kys- Jh egkjktkaps ijr n”kZu >kY;kf”kok; rksaMkr ik.khgh ?;k;ps ukgh vlk R;kauh fu”p; dsyk vkf.k miks’k.kkyk izkjaHk dsyk- lkr fnol >kY;kuarj Jh egkjktkauh lkfo=hckbZapk dGoGk vkf.k rGeG c?kwu rs frP;kleksj izxV >kys- fHkdkthjkokaukgh i”pkrki >kyk- ;kosGh egkjktkauh vkrk okMîkr ;s.;kl udkj fnyk o frFks vlysY;k ,dk fyackP;k >kMk[kkyh rs clys- frFks l/;k rs eafnj vkgs- iq<s frFks xqIr gksÅu vkIikP;k okMhl vkys-